تحریم های اسنپ بک؛ انزوای آمریکا در سازمان ملل

به گزارش راهبرد معاصر؛ تلاش ناموفق ایالات متحده برای بازگرداندن تحریم های قبل از توافق هسته ای 2015 علیه ایران نشانگر این است که چقدر ایالات متحده آمریکا در طول دوره تقریبا 4 ساله دونالد ترامپ در عرصه بین الملل منزوی شده است. پس از 13 رای مخالف از 15 عضو شورای امنیت سازمان ملل با درخواست مایک پمپئو و مخالفت صریح اتحادیه اروپا و سایرین، در هفته های آتی شاهد یک نبرد بزرگ دیپلماتیک در پشت صحنه ها هستیم که می تواند قواعد بازی در سازمان ملل را تهدید کند.

تقلای آمریکا برای توسل به مکانیزم ماشه با تلاش آن ها برای جلوگیری از انقضای تحریم فروش تسلیحات متعارف به ایران شروع شد. این تحریم در 18 اکتبر منقضی خواهد شد و واشنگتن درصدد است با جلوگیری از این روند، زمینه فروپاشی کامل توافق هسته ای موسوم به برجام را فراهم سازد. تحریم های تسلیحات متعارف مبتنی بر قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل است که پس از امضای توافق هسته ای شکل گرفت و تمامی قطعنامه های قبلی سازمان ملل علیه ایران را لغو نمود. این انقضاء به ایران اجازه خواهد داد تا تسلیحاتی از جمله جنگنده های جدید و سامانه های پیشرفته هوایی از روسیه و چین خریداری کند. اما این شامل اجزای موشکی نخواهد بود که جزء نگرانی اصلی اسرائیل محسوب می شود.

دولت آمریکا در می 2018 به صورت یکجانبه از توافق هسته ای خارج شد و اکنون درصدد تمدید تحریم تسلیحاتی شورای امنیت می باشد که در آخرین مرحله با شکست بزرگی روبرو شد و تنها رای جمهوری دومینکن را به دست آورد. ایالات متحده آمریکا پس از طی یک دوره حضور خود در برجام و با وجود خروج از آن، از تهدیدات بحث برانگیز خود بر استفاده از مکانیزم ماشه در توافق با ایران صحبت می کند. مکانیزم ماشه به دولت های مشارکت کننده این توافق اجازه می دهد تا در صورت مشاهده نقض تعهدات برجامی (ایران) زمینه خودکار بازگشت تمامی تحریم های سازمان ملل علیه ایران را فعال سازد.

واشنگتن بر این تاکید دارد که چون ایالات متحده در قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل حضور دارد، دیگر خروج از برجام اهمیتی ندارد و این کشور همچنان به عنوان دولت مشارکت کننده می تواند به مکانیزم ماشه متوسل شود، اما در نقطه مقابل روسیه، چین و سه کشور اروپایی همگی با تفسیر حقوقی آمریکا مخالف می باشند. جوزپ بورل، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا اظهار داشت: «ایالات متحده به صورت یکجانبه مشارکت در برجام را متوقف کرده است. بنابراین نمی توان آمریکا را یک کشور مشارکت کننده برجام در نظر گرفت و این کشور نمی تواند با توسل به مکانیزم ماشه تمامی تحریم های سازمان ملل را بازگرداند».

سازمان ملل متحد اکنون وارد گرداب قانونی شده است، زیرا زمان شروع تلاش آمریکا برای توسل به مکانیزم ماشه یک دوره 30 روزه می باشد که در نیمه شب 19 سپتامبر – چند روز قبل از تشکیل مجمع عمومی سازمان ملل پایان می یابد مگر این که شورای امنیت مجدد با ارائه  قطعنامه جدید اعطای امتیازات به ایران را تمدید کند. اما اگر قطعنامه برای تمدید امتیازات وجود داشته باشد، ایالات متحده می تواند با حق وتوی خود آن را رد کند و به این ترتیب تحریم ها مجدد برقرار و توافق هسته ای فروپاشیده خواهد شد.

در این رویه پیچیده ممکن است کشورهای مخالف سعی کنند از طریق ایجاد آیین نامه های رویه ای در سازمان ملل حق وتوی آمریکا را نادیده بگیرند و قدرت وتوی این کشور را تضعیف کنند. برای نمونه جان بولتون مشاور امنیت ملی سابق آمریکا و یکی از جنگ طلبان ضد ایرانی در اظهاراتی گفت که توسل آمریکا به مکانیزم ماشه ارزش ریسک ندارد. سوزان رایس، مشارو امنیت ملی رئیس جمهور باراک اوباما در توئیتی نوشت که استناد آمریکا به مکانیزم ماشه قدرت وتوی آمریکا را تضعیف خواهد کرد. اما در نقطه مقابل مایک پمپئو وزیر امور خارجه با نقل از اظهارات باراک اوباما پیرامون برجام اظهار داشت که اسنپ بک هر زمان بخواهیم قابل استناد است.

در میان همه این مشاجرات، اسرائیل که از ابتدا امیدوار بود آمریکا به مکانیزم ماشه متوسل شود، اما اکنون درصدد است تا روایت دیگری را ارائه دهد. به این معنا که سازمان ملل با ایجاد رویه ای جدید و تضعیف حق وتوی آمریکا، نظم بین المللی و جایگاه سازمان ملل را به خطر می اندازد.